Drs. Y.K.Lee

 

Κλινικά στοιχεία και μηχανισμοί μίας υποτιμημένης σχέσης

Kατά τη διάρκεια θεραπείας για συμπτώματα που προέρχονται από την κροταφογναθική διάρθρωση(ΚΓΔ) και τη σύγκλειση, βρέθηκε πως η αποκατάσταση της ΚΓΔ στη φυσιολογική της κατάσταση οδήγησε σε αλλαγές στη συστηματική υγεία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αλλαγή ήταν βελτιωμένη γενική υγεία. Λόγω παρόμοιων άρθρων, υποστηρίζεται πως υπάρχει μία σχέση μεταξύ κατάστασης ΚΓΔ και γενικής υγείας. Ωστόσο, ο μηχανισμός αυτής της συσχέτισης παραμένει ασαφής.

Σε αυτό το άρθρο, γίνεται μία ανασκόπηση της σχέσης μεταξύ οδοντικής σύγκλεισης/ΚΓΔ και γενικής υγείας με αναφορά σε ερευνητικές εργασίες. Προτείνεται μία θεωρία που μπορεί να εξηγεί αυτόν το μηχανισμό.

ΚΓΔ και μυοπροσωπικός πόνος

Η οδοντική σύγκλειση είναι η σχέση μεταξύ των άνω και κάτω δοντιών όταν προσεγγίζουν μεταξύ τους. Η ΚΓΔ είναι η άθρωση της κάτω γνάθου, που είναι μοναδική επειδή είναι η μοναδική αμφίπλευρη άρθρωση που διατρέχει τη μέση γραμμή. Καθώς η θεραπεία των οδοντικών νοσημάτων έχει ως στόχο την επίτευξη αρμονίας σε ολόκληρο το στοματογναθικό σύστημα, τα δόντια μπορούν να θεωρηθούν ως μία σειρά εξαρτημάτων που είναι εμβυθισμένα στο οστό, ενώ η άνω και κάτω γνάθος συνδέονται μεταξύ τους με την ΚΓΔ.

Τα αίτια των διαταραχών της ΚΓΔ μπορούν να διαχωριστούν σε 5 κατηγορίες: οδοντικά, τραυματικά, λόγω συνηθειώνέξεων, αγχώδεις κοινωνικές καταστάσεις και συναισθηματικοί παράγοντες. Το τραύμα μπορεί να οφείλεται σε μηχανήματαπου ασκούν δυνάμεις στη στοματική κοιλότητα, καθώς και κτυπήματα στην κεφαλή, το πρόσωπο ή τις γνάθους. Στοιχεία σημαντικών τραυματισμών στην ΚΓΔ έχουν επίσης βρεθεί μετά από υπερέκταση της σπονδυλικής στήλης. Όσον αφορά τις έξεις, η κακή θέση και εργονομική στάση κατά την εργασία, στοματικές και παιδικές έξεις, καθώς κακές διατροφικές και κοπιαστικές δραστηριότητες όπως άρση βαρέων αντικειμένων έχουν αναφερθεί.

Ο μυοπροσωπικός πόνος, που προέρχεται από τα σημεία διέγερσης που εντοπίζονται σε σκελετικούς μύες και περιτονίες, χαρακτηρίζεται συνήθως από επίμονο εντοπισμένο πόνο.

Το μυοπροσωπικό στοιχείο έχει γενικά θεωρηθεί μέρος των επώδυνων συνδρόμων που περιλαμβάνουν την ΚΓΔ. Τα σημεία διέγερσης σε μασητήριους μύες ενεργοποιούνται κυρίως από ανωμαλίες σύγκλεισης, κακή τοποθέτηση και παραλειτουργία των γνάθων, αφύσικη θέση κεφαλής και τραχήλου και τραυματισμούς.

Σχέση μεταξύ ΚΓΔ και γενικής υγείας

Υπάρχουν αρκετές μελέτες που αναφέρονται στη σχέση μεταξύ σύγκλεισης/ΚΓΔ και γενικής σωματικής υγείας. Μεταξύ άλλων δεδομένων, έχει βρεθεί πως οι βλάβες σε μασητήριους μύες ή οδοντοφατνιακούς συνδέσμους μπορούν να διαταράξουν την οπτική σταθερότητα και έτσι να προκαλέσουν ανισορροπία στην θέση. Η θέση και η λειτουργία της κάτω γνάθου επιδρά επίσης στο κέντρο βαρύτητας.

Η σύγκλειση σχετίζεται με μειωμένη δύναμη, ευκινησία και ισορροπία σε ηλικιωμένους ανθρώπους στα κάτω άκρα. Η σωστή λειτουργική σύγκλειση των φυσικών ή τεχνητών δοντιών έχει αποδειχθεί πως παίζει ένα σημαντικό ρόλο στη δημιουργία ικανοποιητικών αντανακλαστικών θέσης. Οι υποκατηγορίες των γενικών σωματικών συνθηκών που σχετίζονται με ΚΓΔ μπορούν να διαχωριστούν στις ακόλουθες 3 κατηγορίες:

1) Συγχρονισμός της κεφαλής και των γναθιαίων μυών με άλλους μύες

Υπάρχει ένας απαραίτητος συστηματικός συγχρονισμός των μυών της κεφαλής και των γνάθων με τους άλλους μύες του σώματος για διατήρηση της σωστής θέσης του σώματος. Η λειτουργική σύζευξη του στοματογναθικού συστήματος με τους τραχηλικούς μύες είναι γνωστή. Οι ασθενείς που υποφέρουν από συγκλεισιακές διαταραχές ή διαταραχές της ΚΓΔ έχουν συχνά αναφέρει δυσλειτουργία και πόνο στους τραχηλικούς μύες. Μία ανισορροπία της δραστηριότητας του στερνοκλειδομαστοειδούς, που οδηγεί συχνά σε τραχηλικό πόνο, μπορεί να προκληθεί από αμφίπλευρη απώλεια συγκλεισιακής στήριξης.\

Η εμβιομηχανική επίδραση στους αυχενικούς σπονδύλους κατά τη μάσηση έχει υπολογιστεί, επιβεβαιώνοντας πως η τροποποίηση της κάθετης διάστασης σύγκλεισης μπορεί να επηρεάσει την κατανομή των τάσεων στην αυχενική περιοχή. Έχει αναφερθεί πιθανή συσχέτιση μεταξύ ασυμμετρίας του κορμού και του αυχένα και προσωπικής συμμετρίας. Για παράδειγμα, έχει βρεθεί πως ο έλεγχος της οπτικής αντίληψης είναι σημαντικότερος στον προσανατολισμό της κεφαλής στο πρόσθιο επίπεδο. Μία σχέση μεταξύ οδοντικής σύγκλεισης και ελέγχου της θέσης της κεφαλής έχει επίσης υποστηριχθεί.

2) ΚΓΔ και σωματική ευστάθεια

Η οδοντική σύγκλειση/κατάσταση της ΚΓΔ επηρεάζει τη σωματική ευστάθεια. Οι άνθρωποι διατηρούν μία σχετικά ασταθή θέση όταν είναι όρθιοι. Επομένως, η διατήρηση μίας όρθιας θέσης σχετίζεται με αυξομειώσεις στο κέντρο βαρύτητας, που ελέγχεται από πληροφορίες από την οφθαλμική περιοχή, τους 3 ημικυκλικούς σωλήνες και τους αντιβαρυτικούς μύες.

Έχει υποστηριχθεί πως η σύγκλειση και η θέση της κεφαλής επηρεάζουν το κέντρο βαρύτητας, με συνέπεια αυξημένο κίνδυνο πτώσης όταν δεν είναι φυσιολογικές. Η κακή ή απούσα οδοντική σύγκλειση μπορεί να μειώσουν την ιδιοδεκτική αίσθηση σε αυτήν την περιοχή, παρεμβαίνοντας στην κατάλληλη σταθερότητα της θέσης της κεφαλής. Πιστεύεται πως η απώλεια δοντιών αποτελεί έναν παράγοντα κινδύνου για αστάθεια θέσης. Φυσιολογικά, οι μηχανικοί υποδοχείς στην περιοδοντική μεμβράνη ελέγχουν τις κινήσεις της κάτω γνάθου και συντονίζουν τη μασητική λειτουργία και αυτό σχετίζεται με την κινητική δράση των τραχηλικών μυών.

Οι αυξομειώσεις στο κέντρο βαρύτητας που προκαλούνται από τροποποίηση της συγκλεισιακής μασητικής επαφής πειραματικά εξετάστηκε και τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν πως οι συγκλεισιακές επαφές επηρεάζουν τις βαρυτικές αυξομειώσειςκαι πως η κατάλληλη σύγκλειση που δημιουργείται από τη διατήρηση ομοιόμορφων συγκλεισιακών επαφών στην οπίσθια περιοχή είναι σημαντική για τις αυξομειώσεις της βαρύτητας.

3) ΚΓΔ και φυσική απόδοση

Η κατάσταση της ΚΓΔ μπορεί να επηρεάσει τη φυσική απόδοση. Οι προπονητές συχνά συστήνουν στους αθλητές να φορούν νάρθηκες σύγκλεισης ή στοματικούς νάρθηκες κατά τη διάρκεια αγώνων για αύξηση της κινητικής απόδοσης. Έχει επίσης αναφερθεί πως η σωστή σύγκλειση συμβάλλει αποτελεσματικά στη βελτίωση της φυσικής απόδοσης.

Η σχέση μεταξύ της ύπαρξης συγκλεισιακής στήριξης σε νωδά άτομα και τη δυνατότητα φυσικής άσκησης έχει διερευνηθεί και οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα πως η αποκατάσταση της σύγκλεισης είναι σημαντική όχι μόνο για την αποκατάσταση της μασητικής λειτουργίας αλλά και για τη διατήρηση της φυσικής άσκησης.

Μηχανισμός συσχέτισης μεταξύ ΚΓΔ και συστηματικής υγείας με βάση τη μυοπροσωπική σχέση.

Η πρώτη υπόθεση αυτού του άρθρου είναι πως η ΚΓΔ κι άλλα τμήματα του σώματος συνδέονται με περιτονίες, που αποτελούν ένα συνδετικό στοιχείο μεταξύ διαφόρων ανατομικών δομών, πολύ παρόμοιων με ένα τρισδιάστατο δίκτυο που επεκτείνεται σε ολόκληρο το σώμα. Αυτό το δίκτυο μπορεί να υποβληθεί σε διάταση από τη σύσπαση των υποκείμενων μυών και να μεταδώσει τάση σε κάποια απόσταση.

Οι περιτοναϊκοί ιστοί διευθετούνται κάθετα, από την κεφαλή έως τα δάκτυλα των ποδιών και 4 αλληλοσυνδεόμενα εγκάρσια προσωπικά επίπεδα διασχίζουν το σώμα. Επομένως, αν υπάρξει τραυματισμός σε ένα μέρος του σώματος, μπορεί να εμφανιστεί πόνος και δυσλειτουργία σε ολόκληρο το σώμα.

Μηχανισμός με βάση το Qi και τους μεσημβρινούς

Η δεύτερη υπόθεση είναι πως η ΚΓΔ κι άλλα μέρη του σώματος συνδέονται με ένα σύστημα μεσημβρινών, που αποτελείται από τις περιτονίες. Παραδοσιακά, οι μεσημβρινοί στο βελονισμό πιστεύεται πως δημιουργούν ένα δίκτυο σε ολόκληρο το σώμα, συνδέοντας περιφερικούς ιστούς μεταξύ τους. Μελέτες που επιχειρούν να διερευνήσουν τα συστήματα σημείων βελονισμού/μεσημβρινούς έχουν κυρίως εστιάσει στην αναγνώριση ξεχωριστών ιστολογικών χαρακτηριστικών που διαφοροποιούν τα σημεία βελονισμού από τους γύρω ιστούς. Μία από τις ιστολογικές και ανατομικές σχέσεις με τους μεσημβρινούς είναι οι περιτονίες.

Αρχαία κείμενα βελονισμού περιέχουν αρκετές αναφορές σε ‘’λιπαρές μεμβράνες, περιτονίες και συστήματα συνδετικών μεμβρανών’’ μέσω των οποίων πιστεύεται πως ρέει το Qi. Όσον αφορά τη σχέση των συνδετικών ιστών, αρκετοί συγγραφείς έχουν υποστηρίξει πως μπορεί να υπάρχει μία σχέση μεταξύ των μεσημβρινών βελονισμού, που τείνουν να εντοπίζονται κατά μήκος των περιτοναϊκών επιπέδων μεταξύ των μυών ή μεταξύ ενός μυ και οστού ή τένοντα και του συνδετικού ιστού.

Υπό το φως επιστημονικών δεδομένων έχει υποτεθεί πως το δίκτυο των μεσημβρινών μπορεί να θεωρηθεί ως μία αναπαράσταση ενός δικτύου διάμεσων συνδετικών ιστών.

Αυτά τα ευρήματα υποστηρίζονται από εικόνες υπερήχων που δείχνουν επίπεδα διαχωρισμού συνδετικών ιστών στα σημεία βελονισμού σε ανθρώπους.

Αντί να βλέπουμε τα σημεία βελονισμού ως διακριτά στοιχεία, έχει υποστηριχθεί πως αυτά τα σημεία μπορεί να αντιπροσωπεύουν σημεία σύγκλισης σε ένα δίκτυο συνδετικού ιστού που διασχίζει ολόκληρο το σώμα, παρόμοια με τις διασταυρώσεις στις μεγάλες λεωφόρους.

Σχέση μεταξύ σημείων διέγερσης και βελονισμού

Παρόλο που χωρίζονται σχεδόν από δύο χιλιετίες, οι παραδόσεις του βελονισμού και οι θεραπείες μυοπροσωπικού πόνου έχουν βασικές ομοιότητες για την θεραπεία επώδυνων διαταραχών.

Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει σημαντική ανατομική, κλινική και φυσιολογική επικάλυψη των μυοπροσωπικών σημείων διέγερσης και των σημείων βελονισμού. Η αναλογία μεταξύ των σημείων διέγερσης και βελονισμού έχει αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης από το 1977, όταν αναφέρθηκαν αντιστοιχίες 100% ανατομικών και 71% κλινικών πόνων για τα μυοπροσωπικά σημεία διέγερσης και σημεία βελονισμού στην θεραπεία των επώδυνων διαταραχών.

Ένας αριθμός ομοιοτήτων μεταξύ τους αναφέρονται επίσης. Οι δύο οντότητες έχουν παρόμοιο εντοπισμό και χρησιμοποιούνται βελόντες σε κάθε σημείο για την θεραπεία του πόνου.

Ο πόνος που σχετίζεται με την απόκριση των ινών στα σημεία διέγερσης είναι παρόμοιος με την αίσθηση του Qι κι ο αναφερόμενος πόνος που δημιουργείται από το βελονισμό σημείων διέγερσης είναι παρόμοιος με την αίσθηση που προκαλείται κατά μήκος των μεσημβρινών.

Τονίστηκε, ωστόσο, πως τα σημεία βελονισμού που εντοπίζονται στα σημεία διέγερσης δε χρησιμοποιούνται συχνά από τους βελονιστές και δεν έχουν τις ίδιες κλινικές ενδείξεις με την θεραπεία σημείων διέγερσης.

Υποστηρίχθηκε ακόμη πως η αντιστοιχία 71% μεταξύ των σημείων διέγερσης και βελονισμού είναι θεμελιωδώς αδύνατη. Επίσης, ακόμη και αν αφήσουμε κατά μέρος το θεμελιώδες ζήτημα, λιγότερο από 40% των σημείων βελονισμού συσχετίζονται με την θεραπεία πόνου κα πιθανότατα μόνο περίπου 18 με 19% των σημείων σχετίζονται πρακτικά. Η συσχέτιση μεταξύ σημείων διέγερσης και βελονισμού απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση στο μέλλον.

Η θεωρία σύνδεσης περιτονιών που προτείνουμε μπορεί να εξηγήσει τη λειτουργική σύνδεση μεταξύ οδοντικής σύγκλεισης/ ΚΓΔ και άλλων σημείων του σώματος με βάση είτε τη μυοπροσωπική απελευθέρωση ή το σύστημα Qi και μεσημβρινών ή ένα συνδυασμό και των δύο. Επομένως, η οδοντική σύγκλειση θα πρέπει να διατηρείται σε φυσιολογική κατάσταση, ενώ τα αίτια καταστροφής της ΚΓΔ θα πρέπει να αντιμετωπίζονται σε μία προσπάθεια αποκατάστασης της φυσικής κατάστασης.

Πηγή: Dental Tribune Ελληνική έκδοση Tόμος 8 – τεύχος 41 (Αναδημοσίευση DT Asia Pacific)